شار رطوبت سنگین ترین بارندگی زمستانی در ایران مرکزی

یکی از مواهب الهی برای مناطق مرکزی ایران - در این تحقیق شامل استان های سمنان، اصفهان، یزد و کرمان - بارش های جوی فراگیر است. نتایج این پژوهش، طی دو مرحله تحلیل آماری و تحلیل همدید بدست آمد. در مرحله نخست، با استفاده از معیارهای جمع مقادیر روزانه بارش، دوام موج بارش و گستره آن در شهرهای برگزیده، موج بارش شاخص طی مرطوب ترین زمستان بین سال های 1997 تا 2007 تعیین شد. در مرحله دوم، داده های نقشه های روزانه هوا شامل فشار، ارتفاع، سرعت، سمت باد و شار افقی نم ویژه طی روزهای مربوط به موج شاخص در ترازهای مختلف جو تهیه گردید. هدف از این دو مرحله، تعیین مهم ترین پهنه آبی (اعم از دریا یا خلیج) پیرامون ایران، به عنوان تامین کننده رطوبت برای این بارندگی بود. برای دستیابی به این هدف، نزدیک ترین هسته جذب نم، طی روز اوج روی نقشه های شار افقی در تراز 700 هکتوپاسکال شناسایی گردید. آنگاه خاستگاه سامانه موثر تا یک روز پیش از آغاز بارش رهگیری شد. به این ترتیب مسیر جابجایی آن پس از روز اوج تکمیل گردید. الگوهای شار افقی نم ویژه در تراز 700 هکتوپاسکال نشان دادند هسته های تغذیه کننده از نم، پس از دور شدن از جنوب خاوری دریای مدیترانه و جنوب میانی دریای سرخ، بتدریج با نزدیک شدن به خلیج فارس، همگرا شدند و از سمت جنوب غرب، ایران مرکزی را پوشش دادند. پژوهش کنونی نشان داد که دست کم سه عامل در فراگیر شدن موج بارش شاخص در ایران مرکزی نقش داشته اند. همگرایی شرق سوی هسته های تغذیه کننده نم که به مضاعف شدن مقادیر نم مطلق سامانه انجامید، به عنوان عامل نخست و ورود هسته نهایی تغذیه کننده رطوبت به بامه (فلات) بلند ایران و ریزش هوای سرد از پس ناوه تراز 500 هکتوپاسکال، به عنوان عوامل دوم و سوم به افزایش نم نسبی سامانه بارش زا کمک کردند.   abstract one of blessings god for the central iran - in this study including semnan, isfahan, yazd and kerman provinces - is atmospheric pervasive rainfall. the results of this study were obtained in two-step statistical analysis and synoptic analysis. first, it was used the criteria of daily rainfall amounts, its duration and its extent to determine the index rainfall wave during the most humid winter between 1997 and 2007. secondly, data on daily weather maps including pressure, height, wind speed and its direction and the horizontal flux of especial moisture during rainy days at different levels were prepared. the aim of these two phases was to identify the most important source of moisture for this rainfall. for this purpose, the closest absorbing core of moisture during the most rainy day (peak day) on the daily maps of horizontal moisture flux at 700 hpa level was identified. then, the origin of effective system was tracking until the day before the rainfall started. and same way, the displacement path of the system after peak day was completed. the horizontal flux patterns of especial moisture at 700 hpa showed as the feeding cores were moving away from south-eastern mediterranean and south-central red sea and so as they were gradually approaching the persian gulf, they were converged and it as a one core covered study area from south west. the present study showed that at least three factors have contributed to overcoming the precipitation over central iran. the first factor to increase absolute humidity and other factors have caused relative one to rise. the eastward convergence of moisture cores as the first factor doubled the absolute moisture of system. the entrance of moisture core to high plateau of iran and the falling cold air from the back trough level of 500 hpa as second and third factors increased relative humidity for this precipitable system.   keywords: pervasive rainfall, moisture flux, winter, central iran.